“گەردەلولیگ نزیکەو بوود” ترەمپ شمشیر سزا ئەرا عراق تیژ کەێد

شەفەق نیوز/ لەناو هوشدارییەیل کە دۆناڵد ترەمپ سەرۆک ئەمریکا لە ماوەی بانان جەنگ ئابووری لە خوەرهەڵات ناوڕاس  وەکار تیەرێد، رخەیل لە سەرهەڵدان جەنگ نوویگ لە ناوچەگە زیاترەو بوون، بەڵام وەجویریگ ترەک، لە وەختیگ ئەمریکا کۆنتڕۆڵ ئابووری عراق وە ئاشکرا کەێد، وە نووڕستن ئەوە کە پویل هەناردەکردن نەفت عراق لە یەدەگ فیدراڵی ئەمریکا نریەێد.

وە قسەی شارەزایەیل، گشت سەرچەوەیل ئابووری عراق کەفتیەسە ژیر سەرپەرشتی بانکی فیدراڵی ئەمریکا، واتە  ترەمپ توەنێد فرە چشت بکەێد ئەرا چەسپانن ئیرادەی سیاسی و ئەمنی خوەی وەبان عراق، وە هاوئاهەنگی وەرد ئاسایش نیشتمانی ئەمریکا.

بانانیگ تەم

 لەو چوارچێوە، موخلەد ئەلدەرب، سڵاکار سەرۆک پەرلەمان ئەرا کاروبار ئاسایش لە دیداریگ وەرد ئاژانس شەفەق نیوز وت: “ئەوەگ لە ناوچەی خوەرهەڵات ناوڕاس بوود هیمان رووشن نییە، کە  قسەیل ترەمپ لە ناوەین زبر و نەرمە، کە وەگورەی قسەیلی، خوازێد ئاشتی ئەرا خوەرهەڵات ناوڕاس بارێدە جی”.

دەرب وتیش: “جەنگ سەربازی لە بانان وەدویر نیەزانیەێد، بەڵام هاتێ جەنگ لە جویریگ ترەک بوودر ئەویش جەنگ تێکەڵە، لەوانەیش جەنگ ئابووری و ئەلیکترۆنی و هاتێ کاریگەرییەیلی لە جەنگ سەربازی فرەتر بوود، وەتایبەتی کە وڵاتەیلیگ هەن کە  کەفتنەسە قەیران ئابووری”.

دەرب وتیش؛ باس لە کیشانەوەی دەسمیەتیەیل کریاس لە فرەی وڵاتەیل، لەوانە ئوردن،  و ترەمپ باس ئەوەیش کرد کە  ئوردن و میسر بایەسە پیشوازی لە پەنابەرەیل فەلەستینی بکەن، وتیش: “ 

لەباوەت عراقیش ترەمپ وە  شوین وەرخودان ئیرانی زانێدەی، لە وەختیگ عراق بەسیاسەو وە سیاسەتیگ ئابووری گەور وەرد ئەمریکا، وە نووڕستن ئەوە کە پویل هەناردەکردن نەفت لە یەدەگی فیدراڵی ئەمەریکا دانریاس، لەوەر ئەوە و ئابووری عراق کۆنتڕۆڵ کەێد، گشت ئی داتایلە تەکان وەرەو چەسەپانن یەک نووڕین دەن، کە ئەوەسە ترەمپ وە خەیزەران ئابوورییەو تیەێدە ناوچەگە کە توەنێد وەبان گشت کەسیگ وەکاری بارێد”.

وریایی ئاشکرا لە عراق

 بەڵام عارف ئەلحەمامی نوێنەر هاوپەیمان دەوڵەت یاسا وە سەرۆکایەتی نووری مالیکی ئویشێد کە “عراق ئاشتیخوازە و سەرپێچی لە دژ هویچ وڵاتیگ نەکردگە، و تیرۆر هەناردە نەکردگە وڵاتیگ دیموکراسییە و ئاشتیخوازییش لە دەسدەدەسکردن دەسەڵات دیرێد، ئەگەر کێشەیگ بوود، ئومید دیریمن هویچ سزایگ وەبان عراق نەچسپێد”.

وەگەرد یەیش، حەمامی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: “وریایی و نەویین گەشبینی هەس لە بە هاتن ترەمپ سەرۆک ئەمریکا، کە نەگ هەڕەشەی عراق وەتەنیا، بەڵکم هەڕەشە لە فرە لە وڵاتەیل جیهان کرد، و ئومید خوازیمن کە سیاسەت ئەمریکا وەرانوەر عراق ئاڵشتەو بوود”.

 وەرجە چەن رووژیگ، چوارچیوەی هەماهەنگی، کە هیزە سیاسییەیل شیعە  حکومەت محمد شیاع سودانی دروس کردگە، دووپات کرد کە لە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆک نوو ئەمریکا، رخیگ لە چەسپیان هویچ سزایگ وەبان عراق لەی بانانە نییە.

 لەدویای ڕاگەیانن ئەنجام هەڵوژاردن ئەمریکا، و سەرکەفتن ترەمپ لەو پۆستە، نوێنەرەیل کۆمارییەیل کار ئەرا گردەوکردن ئیدارەی نوو لە دژ بڕیگ کەسایەتی عراقی کردنە، بەشیگیان تۆمەتبار کەن وە دڵسووزی تەواو ئەرا ئیران، داوا لە سەرۆک ئەمریکا کردن کە ریکارەیلیگ وەبانیان جیوەجی بکەێد.

تیمە نووەگەی تڕەمپ سەرسەختترین نەیارەیل میحوەر ئیران ها ناویان، و وەفرە خوسە لەبان ئیدارەی وەرین جۆ بایدن و ئیدارەی باراک ئۆباما دیرن، وە نووڕستن ئەوە کە ئی دوو ئیدارە عراق دانە دەس ئیرانەو، دوای کشانەوەی، و دویای کیشانەوە، و دویای زنجیرەیگ دانوسەنین.

واشنتۆن کۆنترۆڵ بەغدا کەێد

لای خوەییش شارەزای بوار ئەمنی، عەلی ئەلمعماری وت: سیاسەت تڕەمپ لە خول یەکەم ساڵ ٢٠١٦، جەنگ ئابووری بوی وەگەرد وڵاتەیل ترەکر بەڵام ئیرنگە تڕەمپ خوازێد ئیرادەی سیاسی و ئەمنی خوەی وەبان ئەو وڵاتەیلە بچەسپنێد کە وەگەردیان لە روی ئابوورییەو پەیوەندییگ ئاڵووز دیرێدڕ جویر ئەوەگ وەرد چین و کەنەدا بوی، وە چەسپانن باج وەڕیژەی جیاواز لەبان هەناردەکردنیان ئەرا ئەمریکا و یەیش وە جویریگ لە جەنگ ئابووری دانریەێد”.

معماری لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش: “عراق کەفتنەسە وەردەس تڕەمپ لەوەر ئەو ڕێککەفتن ستراتیژییە، کە گشت سەرچەوەیل ئابووری عراق خەێدە ژیر سەرپەرشتی بانک فیدراڵی ئەمەریکا، یەیش مانای ئەوەسە کە تڕەمپ توەنێد فرە چشت بکەێد ئەرا چەسپانن ئیرادەی سیاسی و ئەمنیی خوەی وەبان عراق وە هاوئاهەنگی وەرد ئاسایش نەتەوەیی ئەمریکا.

لەلای خوەییش، شارەزای ئەمنی و شرۆڤەکار ستراتیژی، عەلا ئەلنەشوع، وت: “لایەن ئابووری سەختتر و قایمترە لە لایەن ئەمنی و سیاسی، وە مدوو گریەدان وە رەوش ناوخوەیی عراق، کە یەیش  کۆتایی وە دراو تیەرێد، پەنام نرخ، و رمیان ئابووریی هەمەلایەنە، کە لە گشت لایەنەیل ژیان خەڵک عراق ڕەنگ دەێدەو، کە وەدەس ریژەی بەدی لاتی ناڵن،  کە لەسەدا ٤٠ رەد بویە”.

ئەلنەشوع لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وتیش:  “یەیش لایەن ئەمنی و سەقامگیری کۆمەڵگا خەێدە شوین نادیاریگ کە رخداریی مەزەنە نیەکریەێد، و کاریگەرییە ئاشکرایلی وەبان رەوش ئاسایش نیشتمانی عراق کە  لەگەس هەڕەشەیلیگ گەورە ناڵێد، وەتایبەتی دویای رویداوەیل غەززە، لوبنان و سوریا، بیجگە لە هەڕەشەی راسگانی لەلایەن ریخریاگ داعش کە هاتێ ئۆپەراسیۆنەیلی لە ژیر رووشنایی رمیان ئابووریی  زیای بکەێد”.

رووژنامەی ئەمریکی، زە واشنتۆن پۆست، سیناریۆیگ جیاواز ئەرا ئایندەی هیزە ئەمریکییەیل نشان دا، کە لە زیاتر لە دوو هەزار و 500 سەربازەر کە لە بنکە سەربازییەیل لە عراق جیگیر کریانە، دویای ئەوەگ دەسنشان ئەگەر مەنین ئەو هیزەیلە ئەرا ماوەی فرەیگ کردن، هەرچەن  ڕێککەفتن ناوەین بەغدا و واشنتۆن ئەرا کیشانەوەی فرەیان تا کۆتایی ساڵی  2025 هەس.

وەگورەی ڕاپۆرتیگ رووژنامەوانی، کە وەرجەیە ئاژانس شەفەق نیوز هەڵگەردانی کردر  نائارامییەیل سوریا پرسیار لە ئایندەی نوێنەرایەتی ئەمریکا لە عراق هاوسای دروسکرد، کە جویر ناوەندیگ ئەمنی و لۆجستی ئەرا ئۆپەراسیۆنەیل دژە تیرۆر لە هەردوگ وڵات کار کردگە.