لە قسە وەشانن ئەرا پەلامارداین.. رخەیلیگ لەبڵاوبوین دەسدرویژکردن سێکسی لە عراق
چەن شیوەیگ ئەرا چزداین هەس، بەشیگی تەنیا قسەوەشانن ئاسانیگ و نشاداین چەن رەفتاریگە و چەوەڕی کاردانەوەی ئەوە کەسە کەێد، یا هەر وە قسەی راستەخۆ، و بەشیگی پەلامار لەشە تا رەسێدە دەسدرویژکردن سێکسی.
یەکیگ لەو دویەتەیلە ک کەفتە وەر چزداین خاوەن کارەگەی لە کەرت تایبەت، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز باس کرد، و نیەخوازێد ناوی ئاشکرا بوود، وت: خاوەن کارەگە داوا کردیە وەرانوەر بەرزەوکردن پلەی کارەگەم، ری وەپی بیەم، تا ناچار بویم واز لە کارەگە بارم.
وتیش: دەسدرویژکردن تەنیا لەناو کار نییە، وەلێ ژنەیل فرەیگ لە شوینەیل جیاجیا کەفنە وەر ئەوە، وەلی باسی نیەکەن لەڕخ کۆمەڵگای هووزانە ک لەلای ئاسان نییە قەبوول ئەوە لە دویەتیگ بکەێد هەرچەن خوەییش بویەسە قوربانی ئەو کردەوە.
باسیگتر وەلایەن داڵگیگ وەگەرد کوڕەگەی لە تەمەن ٨ ساڵان، ک وت: کوڕەگەم کەفتە وەر دەسدرویژکردن وەلایەن هاوسا، ک وەتیە دەس دەێدە قەی لەشم.
داڵگەگە ک لەوەر ناسکی باوەتەگە نیەخوازێد ناوی ئاشکرا بوود، ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: هویچ چارەیگ ئەرا چارەکردن ئەوە نەوی مەگەر تەنیا ماڵەگە بفرووشیمن و لەو شوینە بار بکەیمن.
شیوەیل دەسدرویژکردن
توەنیمن شیوەیل دەسدرویژکردن وەگشتی کوڵبڕەو بکەیمن وە: دەسدرویژکردن لە شوین کار، و دەسدرویژکردن لە شوین گشتی، و دەسدرویژکردن کەسوکار، و دەسدرویژکردن لە شوینەیل گشتی لە گشتیان ئاسانترە، وەلێ لە خود وەختەگە دەسپاچەی زیاتر کەێد، چوینکە لەوەر چەو مەردم بوود، و هەناێ قوربانیەگە دەنگی بەرزەو کەێد یا پەنا وەکەسیگ بەێد، کۆتایی وەو رەفتارە تیەێد، وەگورەی قسەی زینە سەباغ خانمە تۆێژینەر کۆمەڵایەتی.
دەسدرویژکردن لە شوین کار، وەگورەی زینە خان، ک لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: ئەوە رخیگ لەبان قوربانیەگە نەیرێد، چوینکە کەم جار رەسێدە پەلامار سێکسی، و فرەجار جویر زەمینەسازە و نیەڕەسێدە واتەی راسی ئەرا دەسدرویژکردن، و فرە لە کەرت تایبەت بوود، ک داوا کەن وەرانەوەر مەنینی لە کارەگە ری وەپیان بەێد، و فرە لە دویەتەیل ناچار بوون واز لە کارەگە بارن، و پیچەوانەی کەرت گشتی ک ئاست دەسدرویژکردن کەمترە، چوینکە شوینیگ بەسیاگە، و یاسا لەناوی هەس.
وتیش: دەسدرویژکردن وەلایەن نزیکەیل یا کەسوکارەیل یا قوربانیەگە لەلی مناڵە یا ناخاڵەس، و وەرپرسایەتی لەیە کەفێدە بان خاوەن و باوان لە مقیەتیکردن مناڵەیلیان، و چەویان وەپیان بوود ک وەگەرد کی هەڵسوبنیش کەن، و سرووشت کاردانەوەی کردەوەیان، و هەمیش بایەتە لەلیان نزیک بوون تا هەس وە ئارامی بکەن، و هوشدارییان لەی رەفتارەیل لەڕیدەرچگە بکریەێد تا بتوەنن ئەگەر ئیجویر چشتیگ بوی وەزوی خەوەرداریان بکەن.
لایەن دەروینی
ئەوەگ بکەفێدە وەر دەسدرویژکردن، زیان لە بیماری دەروینی وەخوەی دوینێد ک ئەگەر چارەسەر نەکریەێد زیایەو بوود، وەگورەی قسەی کازم سەڵمان پسپۆڕ لە زانست دەروینی، ک دیاری کرد: یەکەم چشت قوربانیەگە نیەخوازێد بچوودە ئەو شوینە ک لەناوی تویش دەسدرویژکردن هاتگە، لە رخ دووارەوبوین رویداوەگە.
سەڵمان لە قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز وت: شایەت دەسدرویژکردن شۆکیگ پەیا بکەێد، و بیلێد قوربانیەگە لە مەردم دویر بکەفێد، و لە شەرمیەو باسی نیەکەێد، ک گرفتەیل دەروینی و نیگەرانی لەلای دروس بوود ک وەگەرد رووزگار زیایەو بوود، ئەراوە گرنگە سەردان پزشک پسپۆڕ بکەێد.
لایەن یاسایی
لەلای خوەییش، خانمە سەرۆک ریخریاگ "الأسل" ئەرا وەتواناکردن ژن و مناڵ، خانمە مافپەروەر ئەزهار دلێمی وت: یاسای عراقی دەقەیل سەختیگ لەناوی نییە وەرانەوەر ئەوەگ دەسدرویژی سێکسی کەێد، لەسای نەوین ئامارەیلیگ تا بڕ ئی تاوانە نشان بەێد.
دلێمی وتیش: قسەوەشانن و دەسدرویژی سێکسی تاوانە و ماف گشتی و ماف تایبەت هاناوی، یەکەمەگە وەرپرسایەتی دادوەریە ک قوربانیەگە داوای سکاڵا لە دادگایل لەبان تاوانبارەگە توومار بکەێد، تا سزای خوەی بوەێد، و دویەمەگە داواکردن مافە وەلایەن قوربانیەگە لەوەردەم دادگا.
لەباوەت سزای دەسدرویژی، عەلی تمیمی پسپۆڕ یاسایی وت: یەکەم شیوەی دەسدرویژکردن ک وە زوور یا وە هەڕەشە یا وە فێڵ لەبان نیر یا ما یا هەر دەسکردن وەو کارە، وەگورەی مادەی ٣٩٦ لە یاسای سزادان عراقی هەفت ساڵ زیندانیکردن هابانی، و ئەگەر قوربانیەگە خوار تەمەن ١٨ ساڵان بویە سزاگە ئەرا ٢٠ ساڵ سەختەو بوود، و لە بڕیگ دەوڵەت جویر ئەمریکا سزاگە هەتاییە.
و شیوەی دویەم لە دەسدرویژکردن، وەگورەی قسەی تمیمی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز؛ ئەوەسە ک داوا بکەێد، و ئەوەیش لە مادەی ٤٠٢ لە یاسای سزادان ٣ مانگ زیاندای یا باج پویل لەلی بریەێد، و ئەگەر ئەو کارە دووارەو کرد سزاگەی رەسێدە ٦ مانگ.
وەگەرد بڵاوبوین سیمای دەسدرویژی، پسپۆڕ یاسایی جەخت کرد لەبان گرنگی داناین یاسایگ کرد ک گشت ئی مادەیلە گردەو بکەێد، و چارەی دەروینی و کۆمەڵایەتی پەیا بکەێد، وەتایبەت وەگەرد هەسی ئی تاوانە وەگەرد گەشەکردن تەکنەلۆجیا.
