باس پاڵەوانیگ لە سەردەم جەنگەگە.. هەسەڵ فرووشیگ بویە پەنای ژنەیل ئەیزیدی

شەفەق نیوز/ عەبدولڵا شریم (46 ساڵان) ئەرا چەن ساڵیگە واز لە ئیوەتکردن خەرنگز یا فرووشتن هەسەڵ هاوردگە، و دی لە شەنگالیش جانشین نییە. وەیجوورە کەناڵ « سی بی سی» کەندی باس ئی پیاوە کرد، ئی پیاوە ک لە نزیک دهۆک لە هەرێم کوردستان جانشین بویە، ک وەدزیەو کار ئەرا قورتارکردن ئەو ژنەیل ئەیزیدیە کەێد ک ریخریاگ داعش رفانەیان.

و هیمان عەبدولڵا لەلای کەسەیل فرەیگ ناسریاگە ک خوەی کابرای هەسەڵ فرووشیگە لە شەنگال، خاک باپیرەیلی، باوجی کتاویگیش هەس ناوی هەڵکردگە، لە ساڵ 2014 ، عەبدولڵا ناو وناونشانەیل شناسەیلی لەو کەسەیلە ک شایەت بسین هەسەڵ لە سوریای هاوسا بوون گردوو کرد و داناگەیانە ناو تووڕیگ لەو ناوەیلە ک شایەت قورتار ئەو ژن ومناڵەیل ئەیزیدیە بکەن ک داعش هەنای داگیر شوونەیلیان لە باکوور خوەرئاوای عراق لە مانگ ئاب ئەو ساڵە کرد و کردەیانە نەوکەر خوەی، و هەمیش ژینووسایدیان کرد.

وەگورەی راپۆرت حکومەت هەرێم کوردستان، داعش نزیکەی 6 هەزار ژن و مناڵ ئه‌یزدی رفان، و جویر نەوکەر لەلیان فرووشت، یا جوور سەوقاتی داگەیانە جەنگاوەرەیلی، و لە جەنگ رزگارکردن شەنگال یەک ویرانی گەورایگ بوی، وتەنیا شمارەی کەمیگ لە خەڵکەگەی ئەرا شارەگە گلەو خواردن.

ئیبراهیم ، خەڵک ئاوای خانکیە لە نزیک دهۆک، و ئیسەیش لەناوی نیشتگە، ئەرا کەناڵە کەنەدیەگە وت: هەنای داعش هات، 56 کەس لە بنەماڵەگەم رفان، و هیچ هویریگ ئەرا قورتارکردن مەردم نەیاشتم، وەلی ئەوە چشتیگ ئنسانی بوی ک بایەدە بکردیامەی، و خودایش دەسمیەتم دا.

وتیش؛ یەکەم کەس ک توێنست بارێدەوەی لە دویادویای ساڵ 2014 بوی، ئەویش یەکیگ لە دوێەتەیل بنەماڵەگەی بوین، و هەنای خەوەرگە چویچیا، مەردمەگە داوای دەسمیەتی لەلی کردن.

ماڵپەڕەگە وتیش؛ شناسەیل عەبدولڵا لەوانەگ لە شار حەلەب سوری ک شایەت هەسەڵ لەلی بسینن، تەمەی قاچاخچیەیل تەماکو ئەرا عەبدولڵا کردن، ک ئەوانە ملهڕی وەگیان خوەیان کەن تا بازرگانی وەچشتەیلیگ لە ناوچەیل (خەڵافەت) ئەو مەوقە بکەن ک داعش قەیەغەی کردگە، و ئەگەر بکەفنە دەس داعش کوشتنیان چەسپیاگە.

لە وەخت کوڵیگ عەبدولڵا تووڕیگ دروس کرد لەو کەسەیله ک خەوەر ئەو ناوەیلە وەدەس تێەرن، ودیاری کرد جوور ئاژانسیگ رێکخریاگ بویمن، و خوەمان تەنیا نەخشە ئەرا کارەیلمان سازیایمن و جیوەجی کردیایمن.

تا کارەگە رەسیە لای بڕیگ ژن رفیاگ لە شار ره‌قەی سوریا، ک خوەی زیندانیگ داعشی بوی، عەبدولڵا نانەواییگ لەورا واز کرد و ئەو کەسەیلە ک لەلای کار کەن و نانەگه لە كووچه‌ و كوڵان و گەڕەکەیل بەشەوە کەن، کردەیانە پەیامنێر جوور چەو وگووشیگ ئەرا تووڕەگە، و ژنیگ خستە کار، دەرەیل ماڵەیل کوتێد تا دڵنگ ئەرا مناڵەیل بفرووشێد، چوونکە قسەکردنی وەگەرد ژنەیل شارەگە هێشتەی بزانێد ئەگەر دوێەتیگ جوور نەوکەر لە ماڵەگە کار کەێد و بزانێد ئەگەر رفیاگە یا نە.

عەبدولڵا وتیش؛ مەردم ئویشن؛ تەنیا پیاوەیل توێنن ئی کارەیلە ئەنجام بیەن، باوجی ئەو ژنە گرنگترین دەوریگ داشت چوونکە توێنست بچوودە ناو ماڵەیل.

هیمان عەبدولڵا ئەو دەفتەرە ک نەخشە و کڕەیلی لەناوی نووسایوێد لەلای خوەی هەڵگردگە، لەلیان رەسمەیلیگ هەس نەخشە و تەمەیلیگ ئەرا ژنیگ هالە ناویان ک ئەوەسا سەردان قەورسانیگ کەێد تا چەوی بکەفێدە کەسیگ ک جوور سەرچەوەیگ خەوەری چەوەڕیی کەێد.

وتیش؛ ک خود رەفتارەیل توندڕەوەیل داعش لەبانیان وەکارهاوردیاد، و دیاری کرد کار خاسیگ بوی ئەرامان ک داعش ناچار گشت ژنەیل کردیاد دەمچەو خوەیان بپوشن، ک ئەگەر بخوازیام دوێەت 16 ساڵانیگ قورتار بکەم ناسنامەیگ ئەرای دروس کردیایمن وتەمەنی کردیایمنە 70 ساڵان، چوونکە داعش نیەیلێد دەمچەویان ئاشکرا بوود.

سەختترین ئەرکەیلی باوەت چوار ژن کەڕ وڵاڵ بوی، ک هیشت ژنەیلیگ لە کەسوکارەیل ئەو ژنەیل کەڕ وڵاڵە، ڤیدیۆییگ تۆمار بکەن، وەسنگ گورانی چڕین رینما و تەمەیلیگ وەپیان بڕەسنن، و لەڕی ئەو ژنە ک دڵنگ مناڵەیل فرووشێد، پارچە ڤیدیۆەگە رەسیە لایان، و توێنستن ئەرا عراق گلەو بخوەن.

هه‌ر جاریگ، کار نەخشە و ئامادەکردن چەن مانگیگ کیشیاد، چوونکە ئەو ژن دڵنگ فرووشە، نێتویەنێد لە مەوقەی کەمیگ چەن جاریگ سەردان خود ماڵەگە بکەێد.

وەگشتی، عەبدوڵا ئویشێد ک خوەی توێنست دەسمیەتی 339 کەس لە ئەزیدیەیل بیەێد، باوجی کارەگەی هیمان تەواو نەویە، ک هیمان سێ هەزار ژن و مناڵ هەس ک چارەنووسیان نادیارە. شایەت فرەیگ لەلیان لەناو چەنگ و گورزەیل ئاسمانی کوشیانە، باوجی عەبدولڵا باوەڕ دیرێد ک زنی لەلیان هەس هیمان هانە سوریا و دەسمیەتی خوازن.

عەبدولڵا وتیش؛ بەڵی هیمان کارەیلمان وەردەوامە، وەلی لەدویای قورتاربوین لە داعش، ئەرکەیلمان سەختترەو بوین.

مەزەنە هەس ک بڕیگ لە ژنە ئەیزیدیە رفیایەیل هیمان هانە وەرد چەکدارەیل داعش یا وەرد خیزانەیلیگ لە رووژەیل دویایین لە جەنگەیل سوریا واینە، وە دیاری لە شار ئەدلب ک هیمان بڕیگ چەکدار لە وەرانوەر رژیم سوری جەنگ کەن، یا شایەت وەرەو تورکیا واینە.

دویای ئی ساڵەیلە، فرە لەوانەگ وە مناڵی رفیان، شایەت ناسنامەی خوەیان نەزانن، و بەشیگیان وەرەو مەکتەوەیلیگ ئەرا شووردن مەغزیان کل کریان، و هووکارەیان کریا تا بوونە جەنگاوەر یا خوەیان بتەقنن.

عەبدولڵا ئاشکرا کەێد ک شایەت بەشیگ لە ژنەیل ک رخیان لەبان مناڵەیلیان چوود ک لە پیاوەیل داعشن ناسنامەی خوەیان بشارنەو، وەتایبەت لە چەو مەردمەگە ک بانگوازەیلیگ لە لایەن رووحانی ئەیزیدی دریاگه‌ ک ئەو ژنەیلە ک خوازن ئی مناڵەیلە وەگەردیان بوون، بایەدە مەردم نەفرەت لەلیان بکەن.

عەبدوڵا هەمیش وت؛ گیچەڵە گەوراگە لە تەقەلای پەیاکردن ژنەیل رفیاگ ئەیزیدی، هالە کەم دارایی، ک بایەدە فدیەت بیریەێد، یا پویل بیریەێدە قاچاخچیەیل، و لە یەکەم کارەیل عەبدولڵا پویلەیل لە پەخشینەیلیگ تایبەت هاتن، ک نویسینگەی نێچیروان بارزانی لە کوردستان پویل دیادە ئەو خیزانەیلە ک ناچار بوین پویل بیەن تا یەکیگ لە فەرزەنەیلیان لە رفانن گلەو بیەن، وەلی ئیسە پویلەگە نەما.

عەبدولڵا وتیش؛ گرفتەگە ئەوەسە ک کۆمەڵگای ناودەوڵەتی پاپای ئیمە نییە، و تا ئیسە حکومەت عراقی دەسمیەتیمان نەیاگە، و دەسمیەت ژنەیل بیسەروشوون ئەیزیدی نەیاگە.

و لە بنچینەی 56 کەس ک لە خیزانەگەی رفیان و تەقەلای پەیاکردن و گلەودایەنیان ئەرا میلکان داگە، هیمان 15 لەلیان بیسەرو شوونە. وەداخەو، ئەو ژنە ک وەسنگ فرووشتن دڵنگ مناڵەیل کار کردیاد، داعش دەسگیری کرد و ئیجا کوشتەی.