ئاگاداری لە کارەساتیگ نزیک هەڕەشەی زەوی دەێد

شەفەق نيوز- وەشوینکەفتن 

زانایەیل زانکۆی تزمسك رووسی، هوشداری دان کە نزیکەی 20% لە زەویە تەڕەیل جیهان هاتێ تا ساڵ 2050 نەمینێد، لە سای وەردەوامی کاریگەریەیل ئاڵشتبوین کەشوهەوا و چالاکییەیل ئایەم، دووپاتیش کردن کە ئی دیاردە ئاگاداری لە دەرئەنجامەیل ژینگەیی و ئابووری رخباریگ کەن.

  وەگورەی نووترین راپۆرت لە رێککەفتن زەویە تەڕەیل، لە ساڵ 1970ەو تا ئیسە 22% لەی زەویلیلە لەدەس چگنە، کە 411 مليون هكتار کەێد، و ئەگەر وەیجویرە وەردەوام بوود، هاتێ نزیکەی 20% لەو زەوییەیل تەڕە کە مەنیەسەو تا ساڵ 2050 نەمینێد.

بیگومان ئی داتایەیلە زانایەیل نیگەران کەن، چوینکە زەویە تەڕەیل کاریگ سەرەکی لە ئارامی کەشوهەوا دیرن، و ئەرا مقیەتیکردن هەمچەشنی بایۆلۆژی.

  زەویە تەڕەیل گوڵەم و دەریاچە و چەم و ئەمارەیل ئاوی دەسکرد گرێدەو، هەمیش ناوچەیل کناراو دەریا، کە ریژەی گوڵەمە ئاوەیل 6% لەبان زەویە، وەلێ دەسمیەتی لە ژیانی لە 7.5% لە بەرهەم ناوچەیی گشتی لە جیهان دەن.

ئی سیستمەیل ژینگەیی ئاو پاک دابین کەن، و لە لافاوەیل مقیەتی خەن، و پاڵپشتی لە کشتوکاڵی کەن، و بڕەیل فرە گەورەیگ لە کاربۆن هەڵمژن، وەلێ لەوەر ئاڵشتبوین کەشوهەوا و چالاکییەیل ئایەم، زویتر لە هەر ژینگەیگ سروشتی ترەک نیمینن.

 خانمە دکتۆر ئیرینا  فولكوڤا، لە پەیمانگای بایۆلۆژی لە زانکۆی تۆمسك ئویشێد: گوڵەمە ناوەیل کاریگ تایبەت دیرن لە رێکخستن کەشوهەوا، کە توانای کەڵەکەکردن کاربۆن دیرن لەناو بنگرەیل ئەرا هەزاران ساڵ دیرن، کە تەنیا چینیگە لە ژینگەی سروشتی کە وەردەوام ژینگەی جیهانی سەردەو کەێد.

  پسپۆڕەیل دووپاتیش کەن کە مقیەتیکردن زەویە تەڕەیل، بیجگە ئەوە کە گرنگییگ ژینگەییە، خوەی هەمیش گرنگییگ ئابووریە، کە نەمانی ئارامی کەشوهەوا شیونێد، و بندەسەیل ئاو شیرین داوەزنێد، و لافاوەیل کارەساتبار زیایەو کەێد.