نمايشیگ ئەرا "سێ گلە لەناویان مردم".. بڕە چیرووکیگ وەتام فەیلیانە
شەفەق نيوز - نمایشکاری تایبەت
لە ماڵ بڵاوکردن گلگامش لە بەغداد، چاپ یەکەم لە کتاو "سێ گلە لەناویان مردم" دەرچگ، کە بڕە چیرووکیگە ئەرا خانمە نویسەر فەیلی ئەڤین ئەسکەندەر.
ئەم کتاو سیانزە چیرووک هاناوی، وەگەرد پیشەکەی، ئەو خانمە نویسەرە وەی کتاوە خوازێد هویرکردن دەقەیل بڕەسنێد، کە لە ئیلهام خەیاڵە.
ئەوەگ سەرسام کەێد، ئەوەسە کە هەر کەسیگ چیرووکەیل بخوەنێدەو، دوینێد گشتی لە راسیەو هاتگە، وە زیان و نەهامەتیەیلی، کە ئەڤین خان بەشیگیان توومار کردگە.
لە خوەنستن پیشەکەی کتاوگە، رەسید ئەرا راسییگ، کە ئەو راسی خەیاڵیە کە بڕە چیرووکەیل لەبانی دروس کریاس، هەر خود راسیەگەس، بیجگە ئەوەگ خانمە نویسەر لە دیاردەیل نەهامەتی سڕیەسەو، ئەوەیش چوینکە ئەو وەحشیانە و راسیەیل ئەڵاجەویە کە وەسەر مەردم عراق هات مەغز هەڵینیەگرێد.
لەی کتاوە گیچەڵ میژوو وە واتەی ئەو میژووە دیار دەێد کە باس راسیەیل جویر خوەیان کەن وەلی نووڕین، لە وەختیگ ئەو میژووە دە و شیوەی هونەری نویسیاس نەک تەنیا باس رویداوەیل کەێد، وەلێ وە نووڕینیگ هیلێد کاریگەری رویداوەیل ئاشکرا بوود، وەیەوە میژوو هونەری لە میژوو نویسیاگ قویلترە، کە وەپیەو وەشیوەی خاسیگ نیشانی راسگانی کەفێدە دەس، هەکاتی ئەو شعر و رۆژنامەیلە کە سەردەمەیل سیاسی و کەلتووری توومار کردن، و گرنگترین پیچەیلی، تا رەسیە ئەوە کە نویسەرەیل لە ئەنجام ئەوان سوود گرن و نموونە لەلییان بەن.
لە بڕە چیرووک سێ گلە لەناویان مردم، دیارە ئی هویرە ئاشکراس، کە ئەو نووڕینە کە نویسەر لە چیرووکەیلی پشت وەپی بەسا، هەر ئەو راسیە بوی کە کاریگەری لەبان دەروین و هویری داشت، جویر چوارچیوەیگ ئەرا وینە و رویداوەیلیگ تەقەلای گلەوداینیان وە خوەنستنی دا دویر لە قسەی ئاشکراکردن، واتە شەرمەزارکردن قویلیگە لەلایەن ئەڤین خان ئەرا کارەیل کوشتن و بڕین و بارکردن و جینۆساید لەبان کوردەیل فەیلی لە سەردەم رژیم لەناودریای، و وەبان گشت عراقیەیل لەدویای ئەوە.
هەمیش نشان ناشرینی و قیزەوەنی کارەیل تونوتیژی و تیرۆر دەێد، و واژە باوەیل جویر زوان میدیا و رووژنامەیل وەکار نیارێد، تا بچوودە بن راسی بنەمایەیل هویرکردن لەلای کەسەیل تیرۆرست، کە ری کوشتن و دەسدرویژی سێکسی ئەرایان واز کەێد، و بوونە چشتیگ شەرعی لەلایای ئەوان.
ئەو خانمە نویسەرە لەی چیرووکەیلە خوازێد بویشێد کە تیرۆر وە بەدوەکارهاوردن وەسەرهاتەیل مەردم دروس کریاس.
میکانیزمەیل هونەری لە وتن چیرووکەگە وەشیوەی رەنگینیگ ئەوە خەێدە وەرچەو، وەلێ وەبی ئاشکراکردن هویردەکاریەیل هەکاتی چیرووکەیلیگ وە رەفتارەیل ئازاد یا گلەوداین ( فلاش باک) کە ئەو دوو شیوەی جیهانیە کە دوو نویسەر ولیام فوکنەر و جەیمس جۆیس وەپیان نویسن، و مەکتەویگ گرنگ لە چیرووک و رۆمان لەی رویە دروس کردن.
ئەڤین ئەسکەندەر وە چیرووک ئاسایی نویسان، وەلێ لەناو هەر چیرووکیگ لەناو کتاوەگە ناووکیگ پەیا کەێد تا گشت چیرووکەیل بوونە یەکیگ، لە واتەیل گشت چیرووکەیل.
خانمە چیرووکنویس لە بەشیگ لە دەقەیلی رویداوەیلیگ توومار کرد لە هەشتایەیل سەدەی گوزەشتە بویە، وە ئاشکرایی باسی شوین و وەختەگەی نەکرد، وەلێ نشانەیلی زاق بوین، لە وەختیگ لە شوینەیلیگ ترەک باس رویداوەیلیگ ترەک کرد کە لەی ساڵەیل کەم گوزەشتە بوینە، کە تیرۆر وەخت ئەو چیرووکەیلە بوینە، و مەزەنە کریەێد کە کەفتیەسە فتراق فامستن ئایدۆلۆژیایی و رەوش دەروینی کەسە تیرۆرستەیل لەناو ئەو چیرووکەیلە.
چشتیگیش خاسە، لەناو ئەو چیرووکەیلە باس ناوەیل نەتەوەیی یا مەزهەوی کەسایەتیەیل چیرووکەیلی نەکردگە، کە دیارە خوازێد بیلێد کردەوەیل قسەی خوەیان بکەن.
لە کۆتایی ئی نمایشکردنە، توانیمن بویشیمن ئەو بڕە چیرووکە تەنیا رویداو و کەسایەتیەیلیگ نییە کە پاڵەوانن لەناویان، وەلێ هووش و یایگردن راسیە و نووڕین ئایدۆلۆژیای جەنگ و وەردەوەردە و کوشتن و بڕینە، کە هەرچەن سەردەم و ناوەیل ئاڵشت بوون، هەر لەبان یەک فامستن مینن.
