فاق سادەکردن باوەت کورد لەلای هاوساگان
بەدر ئیسماعیل شیروکی/ بریجنسکی سێ هێز سەرەکی کاریگەر ئەرا هەر وڵاتیگ دیار کەێد ؛ هێز سەربازی، هێز ئابووری، ودەسەڵات سیاسی. لە بۆچون خوەم، بریجنسکی یەک تەوەر تر لە هویری چگ، یا خوەی لەلی دویرەو خست جوور هویرکاریگ لەناو هێز جهانی مەزنیگ وگەل پێشکەفتگیگ، ک خوەی کاریگەری یەکێتی ناوخۆییە لە ناونی نەتەوەگان و ئەو دانیشتوەیلە ك لە چوارچیوەی وڵاتەگە ژیه‌ن ، چوونکە هەر وڵاتیگ لە جیابوینەوەیگ ناونی دانیشتوه‌یل و نەتەوەیلی زیان وەخوەی بوینێد ئەوە بوودە هووکار لە گومابوین و نەمەنی ئەو کاریگەریەگان ئەرا هێز ک نێەتوێنن بوونە هوکارەیلیگ لە سەروەری سیاسی و جی رێزگردن جوور گەلەیەل ئەو وڵاتەگان. ئەگەر کارەگە وەگورەی ئی بۆچوونە بوود ئەرا رەوشە ناوخۆ وکۆمەڵایەتی ونەتەوەییەگان، خو عراق ئیسە بنەمای ئەو سێ هێزە نەمەنیەسە ناوی، ئەراوە سەردانە دویایینەگەی موستەفا کازمی سەرۆک وەزیران ئەرا ئیران، لەو پڕۆتکۆڵ و رێزگردنە ک دیمنەی زیاتر لەلی پێشبینی نەکریا. سەردانەگەی کازمی، لەجیای ئەوە شیوەی پێویستی هەردوگلا و ئارازو گرنگییگ و ستراتیژ هاوبەشیگ ناوبەین دوو دەوڵەت هاوسەنگ و هاوکیش نشان بیاتاد، جوور داواکردنیگ یا پرسیارکردنیگ لەلایەن وڵاتە میواندارەگە نشاندا، چ ئیران بوود یا سعودیە یا تەنانەت ئەمریکایش، و ئەوەگ لەیە رەسیمنەو، لە هووکار پەیوەندی یا هاوکاری وەگەرد ئی دەوڵەتە یا ئەواکە، وەشیوەی لێکۆڵینەوەکردن و رەخنەدان و تەمەی کردن دیاردا. هەمیش لەی ماوە، ئامانج لە دانوستانەگان و کارەیل دیبلۆماسی وەگەرد عراق، لەلایەن دەوڵەتەیل هاوسا، لەجیای ئەوەگ لەباوەتەیل رووشنهویری و ئابووری و گەشت مەدەنی و مرۆیی بوود، دوینێمن داوا لە عراق کریەێد پابەندبوود وە پڕۆژەی ئەمنی-مەزهەبی، ئەرا وەکارهاوردن جوگڕافیا و توخمارە و کۆمەڵەگان ئەرا بەرژەونی و ئامانج دەوڵەتەیلیان، وەشیوەیگ مسۆگەر پڕۆژەیلیان و پێشنارەیلیان بکەێد وەگەرد فرە کەمیگ لە چەودیریکردن پڕۆژەو ئەمن ئابووری و جوگڕافی و کۆمەڵایەتی و سەروەری عراق جوور دەوڵەتیگ. هایمنە جهانیگ پڕە لە کردەوە و وەڵام کردەوەس، ئەراوە وە گونجیاگ بوود ئەگەر بەڕێز کازمی یا هەر سیاسییگ تر هووکارەبوود، ک لە گشت سەردەم و رووژەگان مردن ئەرا هاوسا خاس نیە، بەڵکم دویرخستن کورد هەمیش هیلێد عراق دویرەو بخریەێد. ئی دەوڵەتە لە سەرەتای پلان ئەندازیاری و دروس کردن وڵاتیگ وەناو عراق، لە شاهەیلی تا دیکتاتۆرەیل سەربازیی، ولەلیان ئەرا سەرۆک کۆمارەیل و شۆڕشگیرەیل و تا بڕەسێدە وەزیرەیل سەروە کۆمەڵەگان ئیسە، گشتیان لەبان سیاسەت تایفەیگ دژوە تایفەیگ تر کارکردیان و دینیگ دژوە دینیگ تر، و وەکارهاوردن نەتەوەیگ دژوە نەتەوەیگ تر، ئەراوە شایەت ئی مێژوو پڕ لە نەهامەتیە ک تەمەنی دووقات تەمەن سەرۆک وەزیرانە، شایەت بنریەێدە بنەڕەتیگ ئەرا یاسای دەسەڵات و پلەیل هێزگردن وڵاتەگەی. ئەگەر قەیرانەگان عراق چارەسەر نەکریان، و وەرجە گشتی گرفتەیل هەولێر-بەغداد وە گشت گوزەیشتە کارەساتەگەی، ک هالە وەردەم گشت باوەت وقەیرانە سیاسی وکۆمەڵایەتی و جوگڕافی و مرۆییەگان عراق، عراق قەت نێتوەنێد جوور دەوڵەتیگ سودمەن بوود لە گشت تواناگانی و هێزەگەی، چوونکە لە فرەترین سەردەمە تاریکەگان و لەرووژەیل فرەترین دیکتاتۆریەت بەشیگ لە سەروەری خوەی لەدەسدا ئەرا سەرکەفتنیگ وەختی لە هەوڵدان ئه‌را لەناوبردن جمشت ئازادیخوازی کورد، ئەراوە لە سەردەم علمانیەت و سیستم فیدڕاڵی عراق لە جیای ئەوەگ هویر وە دویرەو خستن و رمانن کورد بکەێد، بایەسە لە چوارچیوەی دەستور عراق هویرەو بکەێد ک چارەسەرکردن ریشەیی نێودە کار خاسیگ ئەرا کورد وەتەنیا، بەڵکم دەرفەت ئاڵتوینیە ئەرا بەڕێز کازمی وەپی ئی دەرفەت چارەسەرکردنە وەدەسبارێد. سادەکردن باوەت کورد و ناکۆکیەگان وەگەرد هەولێر لە باوەت هەڵبژاردن یا بوودجەی مانگانە، دەرخەێد جوور نەدارییگ ئەرا کورد، و بوودە کارت یەتیمیگ، وخوەی لە راسیەگە باوەت کورد لە هەڵبژاردن و سەرۆکایەتی وەزیران گەوراترە، خوەی باوەت مافەیل دەستوریە بایەسە بەغداد بفامێد ک چارەسەریکردن گرفتەگە وەل کورد سودی ئەرا عراقه وەشیوەیگ گشتی، وە پێچەوانەی ئەو بۆچونە لە چەن لایەنیگ هەوڵدەن ئەرا ئەوەگ پڕۆپاگەندەی بکەن ک کورد لە پەیوەندیەگانی وەل بەغداد تەنیا لە باوەت دەسکەفتنە.
