دوو چیرووک لە هەزار و یەک چیرووک ژنەیل فەیلی
فاتیمە سەڵاح ئەرکەوازی/چیرووک من و تو و ئەو ها دڵ وەڵنگە رزیاگەیل پاییز و گەرمی تاقەت بڕەگەی تاوسان، ها ناو پیچەیڵ گیژەلویلەی وایگ، و خوەڵەکووی تەنوڕ ئاوایەیل خانەقین و بەدرە و جەسان و مەنەلی و گشت هاوزوانەیلمان.
چیرووک ئیمە هەزار و یەک چیرووک ترەک لەناو سینگی شاردیەسەو وە پیچنەک زاڕوویەیلمان پیچیانەسەو، وە وازکردنیان یادگاریەیلیگ خوەش و ناخوەش دوارەو کەێد.
شەوەیگ لە شەوەیل گەرم تاوسان لە ناو وتاقیگ لە کەش کەشەی ئاسمان نووڕیمە دەێشت و دەرەگە لەناوکاو چەویلم کەفتە بان بڕیگ ژنەیل کویچەگەمان گردەوبوینە یاد عاشوورا کەن، هیز دامە خوەم ئەرا نەهیشتن بیتاقەتی خوەم و زاڕوویەیلە ئەرا ناو ژنەیل داوەزیام (کە کەس نیەناسد وە دەگمەن نەود)، و زاڕوویلەیش وەرەو لای هاوتەنەمەیل خوەیانا چین و هەمبازیەو بوین گاجاریگیش وەلای منەو هاتیان و وە زوان کوردی خوەمان قسە ئەکردن و دوارە گلەوخواردنیانە لای هەمبازیەیلیان وە زوان عەرەبی دەسکردنەو وە قسە کردن، فرەیگ لە ژنەیل وە ئەڵاجەوییگ ئیسفای من و زاڕوویەیل کردن هنای وە زوانیگ جیاوازتر لەوان قسەیلیگ کە لەلیمان نیەفامن، لەناو ژنیگ لە ژنەیلە تاقەت ناورد و روی کردەپیم و وت: تو کوردی ؟
وتم: بەڵێ
هەرکە وشەی بەڵێ ژنەفت بریقەیگ وەناو چەویلی هات جویر ئەوەک بریقەی هەزار و یەک ئاسارەی شەو بوود و هەر ئاساریگ مەتەڵیگ بیاشتوود، وە زوانی عەرەبی دەسکردە قسەکردن و وت: منیش کوردم و فەیلیم و دانشتگ بەغدادم، قسەگە وەپی بڕیم و وتم: ئەی کوردی ئەرا نەیوشید وەلما ئەگەر کوردید، وە گشت ناهمییگەو جواوەو دا؛ کۆتا جار قسەی کوردی کردمە لە ساڵ 2005 بویە، هنای داڵگ و باوگم وە دونیا و بوین، ماوەی بیس ساڵە وشەی کوردی نەژنەفتمە و وەبان زوانما نەهاتیە، هەمیشە خوەزگ خوازیمە کاشکا یەک جارتر بتوەنم قسەیل خوەمانە بژنەفم، دی وەناو خێزانیگ عەرەب تێکلا بویمە ئیرنگە تەنیا لە قسەیل زوان خوەمان فامم و نیەتوەنم قسە بکەم، (هەڵبەت وەرد هەر وشەیگ لە زوانی دەرچێد دڵۆپیگ ئەسریش رشێدە خوارەو و تون تون قسەکەێد تا بەس بڕەسێد ئەوەگ ها ناو دڵی باس لەلیەو بکەێد کە هاتێ ماوەی ئەو بیس ساڵە دەرەیگ وە روی ئەو خوسەیلیە واز نەکردوی).
ئەو شەوەوەیش تەواو بوی لە جیای نەهیشتن بی تاقەتیم وە بی تاقەت و دڵتەنگتر هاتمەو وەناو ماڵ.
دوارە دوای دوو سێ رووژتر وەناو دانیشتن ژنەیلە چیمەو کە هویچ یەک لەو ژنەیلە نیەناسم، وەهەمان شیوەی شەو گوزەشتە هنای زاڕوویەیل تێنەو وەلامەو وە کوردی ئوشن دوارە چەوەیلیگ وە ئەڵاجەوییگ وەلامەو خڕخوەد و کەسەیلیگیگ لایان بوودە پرسیار و پرسن ئیوە وە چ زوانیگ قسەکەین ئایا ئیوە عراقین؟
یەکیگ لە ژنەیل کەفتەو قسەکردن وەردما و وت؛ وەشیوەی خوەد و پرچ و پاکی زاڕوویەیلە زانستم فەیلین، ئیمەش وەویگەمان فەیلیە.
نوڕیە زاڕوویەیلە وت: مناڵەیل تو وەگەرد هەمبازیەیلیان جویر ئەوان قسە کەن و تێنەو ئەرا لای تو وە زوان خوەدان قسەکەن، وتم ئەرا زاڕوویەیل براد وە زوان داڵگیان قسە نیەکەن (خوەزگ پرسیارەگە نەرکردام، کە جواوی نمەک وەبان زەخمم پاشی) وت: براگەم هەڕەشەیان دایە نیەود وە هویچ جویریگ کوردی وە مناڵەیل یایبیەێ، تەنانەت جاریگیان چەن وشەیگ کوردی لەزوانیان ژنەفتیە وە تونی هەڕەشەیان دایە وتیە "وە گشت جویریگ وشەی کوردی قەیەغەس"!.
ئیانە تەنیا دوو چیرووک لە هەزار و یەک لە چیرووکەیل بوی لەماوەی شەش مانگ ژیان لەناو بیگانەیل رویوەڕویان بویم، کە ئەگەر هەریەک لەو مەتەڵەیلە بنویسمەو کتاویگ تراژیدیا وەناو هەزار و یەک شەو کوردەیل فەیلی دەرچوود، کە هەر ژنیگ کوومەڵیگ چیرووک و ئەزرەتەیل پەیوەنیدار وە ناسنامەی خوەی لەدڵ خوەی وە پیچنەک مناڵی خوەی و مناڵەگەی لەفیانەودایە نەکا یەکیگ وە ژنەفتن ئەو چیرووکەیلە قسەی دڵ شکنیگ وەپی بوشێد.
فرەیگ داڵگەیل کورد لەیرا دەر دڵەیلیان وە سان چنیاس چراغەیل ناو دڵیان کورەوبویە، ئەزەرەتەیلیان وەناو دەریای خەم و خوسەیلیان نقومابویە، چەوەڕێن هە جویر کەڵمەس رووژیگ لە رووژەیل لەژیر وەفر و سەردی دڵیان سەر درارێد.
