بارکردن و رخداری لەناو سێ دەوڵەت.. خانمیگ کورد فەیلی لەژیر چەک و گورزەیل دکتۆرا تیارێد

شەفەق نيوز/ هیمان مناڵیگ بوی تەمەن دە ساڵان تەواو نەکردوێد، هەناێ دارودەسەیل رژیم وەرین پەلامار ماڵیان دان، و باپیر و داپیری و سێ مامەی وەرەو شوین نادیاریگ بردن.

یە یەکەمین خەفەت بوین ئەرا ئەو دەبەن کورد فەیلیە (لیقا جەبار کاکی دیوالی) تا دویای ئەوە لەناو رخ و نیگەرانی و چەوڕیکردن بژیەێد، کە هەر مەوقەیگ هاتێ بانە ماڵەگە و کەسەیلیگ ترەک بوەن.

 ئی دویەتە تا وەخت رمیان رژیم وەرین ساڵ 2003 وەپی نەکریا خوەنەواری ئەکادیمی خوەی تەواو بکەێد، کە وەختیگ کەسوکارەیلی ئەرا عراق گلەو خواردن، زانست کە خیزانەگەی ئەرا ئیران باری کریاس، ئەوەیش وە دەسپیچگ (تەبەعی) کە ئی توومەت درووکانیە چگە خوینی دەیان هەزار قوربانی لە کوردەیل فەیلی.

 دیوالی هەمیش زانست کە باپیر و داپیری لە باربارەگە مردنە، و دی چەوی وەپییان نیەکەفێد، مەگەر لەناو وینەیلیگ ئەگەر مەننە، یا لەناو خەیاڵ خوەی.

 لەی هەفتە لە مانگ ئایار 2025، لیقا خان کە بڕوانامەی دکتۆرا لە کولێژ ئاداب وزانستەیل مرۆیی لە زانکۆی دیمەشق کەفتە دەسی، لە پەیامەگەی وەناو  "هايدرولوجی وەڕیەوبردن سەرچەوەیل ئاو وە وەکارهاوردن تەکنیک هەستیاری لە دویرەو و سیستەم زانستەیل جوگرافی (گوڵەم پیشتی هەولێر) لە پارێزگای ئەربیل ئەرا نموونە".

هەڵبەت ئی سەرکەفتن ئەکادیمیە وە ئاسانی نەهات، کە دویای رەنج و رکداری و تەقەلایل گەورەیگ رەسیە ئەو ئەنجامە، کە لیقا خان ئەوانە وەپشتسەرنا، و سەر ئەرا ئەو سەختیەیل جویراجویرە نەچەمان.

لیقا ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئویشێد: خوەنەواری زانکۆ تەواو کردم، و بڕوانامەی بەکالۆریۆس لە زانکۆی بەغداد گردم، وەلێ رژیم وەرین نەهیشت لە فەرمانگەیل دەوڵەت دامزریەم.

 وتیش: لە ساڵ 2012 ئەرکیگ لە ئەنجومەن نوێنەرەیل فیدراڵی کەفنە دەسم، و وەردەوام بویم لە خوەنەواری و بڕوانامەی ماستەر لە ساڵ 2019 لە زانکۆی بەغداد گردم، و لە ساڵ 2022 کاغەزەیلم دامە زانکۆی دیمەشق تا بڕوانامەی دکتۆرا وەدەس بارم، و لەو زانکۆ وەرگریام.

وەگورەی خوازینەیل خوەنەواری زانکۆ لە سوریا، و یاسایەیل ئەو دەوڵەتە، بایەسە خوەنەوار دکتۆرا 12 مانگ لە ماوەی خوەنەواری لەورا نیشتەجییو بوود، کە هیشت بەغداد بیلمەجی و بچمە دیمەشق.

دویەت دیوالی نەزانین وەیەکجاو سوریا شیویەێد و بوودە جەنگ، وەلێ هەر رکدار بوی لەبان تەواوکردن ریەگەی، و هەر بەغداد و دیمەشق کردیاد، هەرچەن رەوشەیل ئەمنی رخدار بوین.

ئی ژنە پشت وە ئازایی خوەی بەساد، تا بڕەسێدە ئەنجام خوەی، و لەڕی هشکایی وە ناوچەی بوکەمالەو لە سوریا ت عراق هامشوو کردیاد، ئەوەیش دویای وسیان کاروانەیل ئاسمانی لە رخ ئەوە کە فرۆکەخانەیل بکەفنە وەر پەلامار، وەلێ ریوبان هشکاییش ئاسان و بیوەی نەوی.

 لیقا خان چەن گلەیگ لە ناوچەی دێرەزور بوی هەنای وەگورز پەلامار دریا، وەلێ گشت ئەو ریگری و سەختیەیلە نادە پستسەر، تا تەمای خوەی ئەرا وەدەسهاوردن بڕوانامەی دکتۆرا وەجی بارێد.

دیوالی دیاری کەێد کە لە دیمەشق پایتەخت بویمە، و ئاگا لە رمیان شارەیل سوریا شار لە شوین شار داشتم تا هەشت کانون یەکەم 2024، کە ئەو رووژە بوی دیمەشق کەفت و ڕژیم سیاسی لە سوریا رمیا.

وتیش: رەوشەیل ئەمنی مەوقەی رمیان رژیم فرە رخدار بوین، کە هیشت مەنینم لە پایتەخت ملهڕی گەورەیگ بوود، ئەراوە بڕیار دام زویوەزوی خوەم بڕەسنمە لوبنان، کە ری نەوی ئەرا عراق گلەو بخوەم.

 دیوالی باس چگنی لە سوریا ئەرا لوبنان وە ری هشکاییەو کەێد، کە پڕ رخداری بوی، و تویش رخداری چەکدارەیل و گورزەیل ئیسرائیل لەیەک وەخت هاتن.

دووپات کەێد، دویای رەسین چەکدارەیل ئەرا ناو پایتەخت سوریا، و شیواشیو ئەمنی، دی مەنین لە دیمەشق خاس نەوی، و ماشینیش نەوی، کە ناچار بویم وەرد هەزاران خیزان ریەگە لە دیمەشق تا بان سنوور لوبنان وەپا و دەودەوان و زگەخشکی بووڕم، لە رخ گورزەیل.

 رخداری چەکدارەیل و گورزەیل ئیسرائیل کەفتنە یەکەو، کە لیقا ئەو وەخت وەرەو سنوور لوبنان دەو کەێد، لە وەختیگ مووشەکەیل کەفنە دیمەیل ریەگە، کە پڕە وە هەزاران لەو خیزانەیلە کە لە دووزەخ گورز و تفەنگ چەکدارەیل مینەی قورتارییگ کەن.

دیوالی یەی گلە خوەی رمنێدە بان زەوی، و گلەیگیش دەو کەێد، هەکاتی ئەو کەسەیلە کە هانە بان ئی ری قورتاریە، ئویشێد؛ هەنای رەسیمە سنوور،  36 ساعەت مەنم تا لە سنوورەگە رەد بویم، لەوەر ئەو بڕەیل گەورە کە ئەرا بان سنوور لوبنان و سوریا هاتنە.

دیاری کەێد کە دویای رەسینم ئەرا لوبنان وەزوی دەرچگم وەرەو عراق، و تا نزیکەی مانگ و نیمیگ خەوەرەیل ژنەفتیام، تا ناچار بویم ئەرا سوریا گلەو بخوەم، نەگ بڕوانامەگە لە دەسم بچوود، چوینکە زانکۆی دیمەشق وە هویچ دەسپیچگیگ رازی نەوی، و لێرا زانکۆەیل عراق رازی نەوین تێز دکتۆراگەم ئەرا بەغداد بارم.

 هەرلیوا، ئی ژن فەیلیە دووارە ئەرا دیمەشق گلەو خوارد، و پاپەی هەڕەشەیل ئەمنی نەوی، تەنیا وەدەسهاوردن بڕوانامەی باڵا لە خەیاڵی بوی، کە ئویشێد: ویرە نەیاشتم کەسیگ لە بنەماڵەم وەرد خوەما بوەم، نەک تویش چشتیگ نەخوازیاگ بان، وە تەنیا چگمە دیمەشق و شوقەی بویچگیگ گردم لە نزیک زانکۆ، و تا سێ مانگ لەورا بویم، و خوەنەواری خوەم تەواو کردم، لەبان ئەو هەمکەی نا ئارامیە.

 لیقا جەبار کاکی دیوالی هەمیش ئویشێد، لەو سێ مانگە زیڕە کردم، و نەتوەنسم ئەرا هویچ شوینیگ بچم، مەگەر تەنیا ئەرا زانکۆ و گلەوخواردن ئەرا شوقەگە.

لە کۆتایی، لیقا دیوالی گفتوگۆ لەبان تێز دکتۆرای کرد، و بویە خاوەن بڕوانامەی دکتۆرا وە نمرەی "نایاب".