بانگەوازیگ زویوەزوی عراقی ئەرا رزگارکردن نزیکەی 2600 ئێزیدی رفیاگ لەی شوینەیلە
شەفەق نیوز/ ماوەی 11 ساڵە دوو هەزار و 592 ژن و پیاو ئێزیدی لە تەمەنەیل جیاجیا لەلایەن ئەندامەیل داعشەو رفیانە، و زانیارییەیل نشان بویینیان لە و کەمپەیل هۆل لە باکوور سوریا و تەنانەت تورکیاش کەن، وەگەرد داواکردن لە حکومەت عراق و دەزگا ئەمنییەیلی کریەێد بکەفنە فتراق چارەنویسیان و وە زویترین وەخت وەریانبگرنەو.
لە مانگ ئاب ٢٠١٤ داعش پەلامار فراوانیگ کردە بان قەزای شەنگال کە فرەی ئێزیدی هاناوی و چەکدارەگانیش تاوان جینۆساید ئەنجامدان.
لە مانگ تشرین دویەم ساڵ ٢٠١٥ هیز پێشمەرگەی کوردستان وە پاڵپشتی هیزەیل هاوپەیمان نودەوڵەتی وە سەرۆکایەتی ویلایەتە یەکگرتگەیل ئەمریکا توەنست داعش لە شنگال دەربکەێد.
لە مانگ ئاب 2017، حکومەت عراق دەرکردن ئەو ریخریایە تونەڕەوە لە پارێزگای نەینەوا ڕاگەیان، وەرجە ئەوەگ لە کۆتایی خود ساڵ "سەرکەفتن" وەبان داعش ڕاگەیەنێد.
وەزارەت دەیشت ئەمەریکا لە مانگ ئاب 2024 ڕاگەیان، "داعش هەزاران ئێزیدی کوشت و کۆیلە کرد، تا ئیسە زیاتر لە دوو هەزار و 600 ژن و دویەت ئێزیدی بیسەروشوینن، و ناسینەوەی ئەو تەرمەیل لە قەورە وەکۆمەڵەیل وەردەوامە".
لە مانگ تەمموز ساڵ گوزەشتە دەسەڵاتدارەیل عراق 93 قەور وەکۆمەڵی دەسنیشانکردن کە هاتێ هن قوربانیەیل ئێزیدی بوین، کە تا ئیسە 32 قەور لە قەزای شەنگال و بەغاج واز نەکریانە.
لە بڕ هەزاران ئێزیدی کە تا ئیسە پەیا نەکریانە، روفات کەمتر لە ٧٠٠ کەسیان دراوریاس، بەڵام تەنیا ٢٤٣ تەرم دەسنیشانکریانە و گلەو دریانە ئەرا بنەماڵەگانیان.
مەزەنەی نەتەوە یەکگرتگەیل باس ئەوە کەن کە داعش زیاتر لە ٢٠٠ قەورسانەیل وەکۆمەڵ لە دویای خوەی هیشتیە، کە هاتێ نزیکەی ١٢ هەزار تەرم لەناویانە.
بیجگە لە ئۆپەراسیۆنە جینۆسایدەگان، هیمان زیاتر لە دوو هەزار و 592 کەس هەن کە ژن و مناڵیش هاناویانر لەلییان 600 پیاو کە لە تەمەن گەنجی رفیانە، لەو دانیشتگەیل ئێزیدیە کە چارەنویسیان نادیارە، لە بڕ شەش هەزار و 417 کەس کە رفیانە، وەقسەی نوێنەر ئێزیدییەیل لە پەرلەمان عراق، مەحما خەلیل.
خەلیل قسەیلی ئەرا ئاژانس شەفەق نیوز ئاشکرا کرد کە “فرەی ئەو کەسەیلە کە رفیانە هانە سوریا، و داوا لە دەسەڵاتدارەیل عراق کرد لەلایەن سڵاکار ئاسایش نیشتمانی و دەزگای هەواڵگری و وەزارەت دەیشت و سەرۆکوەزیرەیل عراقەو بەرنامەیگ ئەرا گلەودایینیان بسازن و جویلە بکەن ئەرا دڵنیابوین لە بوینییان لە کەمپ هۆل و لە کەمپەیل باکوور سوریا”.
وتیش: "ئەندامەیل داعش ناو ئێزیدییە رفیاگەیل ئاڵشت کردیە، و زوانەگەیان زەفت کردگە، بەڵام وەگورەی زانیارییەیل هانە کەمپ هۆل و کەمپەیل باکوور سوریا، هەمیش لە تورکیا".
دووپاتیش کرد کە "حکومەت عراق وەگورەی دەستوور و یاسا، پابەندە وە وەشوینکەفتن چارەنویس هاووڵاتییەیل رفیاگ و بیسەروشوینەیل لە وڵاتەیل جەهان کە تویش نادادپەروەری و ستەم تیەن وەدەس چەتەیل داعش".
خەلیل هەمیش داوا لە حکومەت نوو سوریا کەێد کە "بچەسپنێد کە ماف مرۆڤ و ماف کەمینەیل لەوەرچڵو گرێد و دژ ڕفاننە وە کردار نەک قسەکردن وە ڕزگارکردن ئەو کەسەیل رفیاگە".
هەمیش وت: "حکومەت هەرێم کوردستان لە ری بەرنامە کە نێچیرڤان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان راگەیان رۆڵ خوەی داشتیە ئەرا وەشوینکەفتن ئەو ژن و پیاوە ئێزیدییە رفیاگەیلە، نزیکەی دوو هەزار و 900 ئێزیدی لە ری ئی بەرنامە گلەو دریانە، بەڵام چارەنویس ئەوانەی ترەک تا ئیسە نادیارە".
لە دوایین ئامار حکومەت هەرێمی کوردستان، دیندار زێباری، ڕێکخەر تەمەیل ناودەوڵەتی لە حکومەت هەرێم کوردستان، لە کانوون یەکەم ساڵ 2024 ڕاپۆرتیگ بڵاوکرد کە نزیکەی سێ هەزار و 600 ئێزیدی رفیاگ لە هەردوگ ڕەگەز، لە سەرەتای دەسکردن وە ئۆپەراسیۆنە فریاگوزارییەیل تا ئیسە لە چنگ داعش ڕزگار کریانە.
زێباری لە وتاریگ ڕاگەیان، حکومەت هەرێم وەردەوامە لە تەقەلایل رزگارکردن ئێزیدییە رفیاگەیل، چوینکە تا ئیسە لە بڕ شەش هەزار و 417 رفیاگ سێ هەزار و 579 کەسیان ئازاد کریاس.
حکومەت هەرێم کوردستان بڕیاردا هاوکاری دارایی وەبان زیاتر لە سێ هەزار و 500 هاوڵاتی ئێزیدی بەشەو بکەێد، کە لە چنگ داعش ڕزگاریان بویە، دووپاتیش کرد کە پرۆسەگە هیمان وەردەوامە، وە قسەی زێباری.
