مێنی نەوێ بەغداد.. بەشەگەم کل بکە!
عەلی حسێن فەیلی/ نەنووڕە قسەیل گەزاف، ئیمە ئەو گەلە نییمن کە خەو دوینیمن یا تەماشای بان کەیمن، ئیمە هایمنە ناو راسییگ لە شیواشیو، تەنیا خەو وە چشتیگ دوینیمن وەگورەی هویرمان بوود؛ ژیانیگ وە سەربەرزی لە بنەمای دادپەروەری و پایەداری، خاسیش زانیمن کە عراقیگ لەیە خاستر ری وەدیهاتن داشت، کە نشان هەمەجویریی مەردمی بەێد، و هازیگ لەناو دەسەڵاتیگ جی گشتی لەناوی بوودەو، نەک عراقیگ مافەیل بکەفنە دەس وەردەوەردەی سیاسییگ کە هەر وە پایان نیەڕەسێد.
وە درویژایی ساڵەیل، هەولێر و بەغداد لەبان نەفت و غاز چەن گلەیگ لەیەک تووریان، تا ئی وەردەوەردەیل یاسایی و سیاسیە بوینە بەشیگ لەو دیاردەیلە کە دی وەبانی چاشیایمنە، ئەو باوەتە وەتەنیا پرسیگ ئابووری نەمەن، بەڵکم بویە ئاوینەیگ قویلی ئەو قەیرانە نشان دەێد کە بویەسە روخسار رژیم سیاسی عراق، کە چین سیاسی، نەک جویر چین کەلتووری و رووشنهویری، یەکلاییکردن نادیار هەڵنیەگرێد، بەڵکم هەشمارکردن هوریدیگ و نووڕینیگ گشتگیر خوازێد، ئەرا وەپشتسەرنان تویڕەبوینەیل وەختانە.
لە عراق، هەر وتاریگ یا بڕیاریگ رەهەندەیلیگ هەڵگرێد لە مەوقەی خوی رەد کەێد، و کاریگەریی لەناو و دەیشت وڵات دووقاتەو بوود، هەرچەن سیاسەت "سووکەوکردن کوڵیانەگە" هاتێ چارەسەرییگ تەواوەتی نەوود، وەلێ شایەت خوەی تەنیا رییگ راسگانیە لە سای بەسیان دەروازەی ئاسووەیل، هەکاتی ئەو پەنە کە ئویشێد: "خاسترین سوود لە سای پاوەنی دەرچوود"، ئەوەسە کە بەغداد وە راسیەو نەوردەی، کە هەر وەردەوام بوی لە سیاسەتەیل پەکخستن و پاوەنکردن، لەجیای مینەکردن چارەسەریەیل هەماهەنگی.
ئیمە هایمنە شوینیگ ستراتیژی لەناو نەخشەی جەهان، وەلێ هەمیش ئاڵووزترین شوینە لەناوی، و دویای دەیان ساڵ لە جەنگ، هیزەیل ناو و دەیشت رەسینە ئەوە کە ئارامی چشتیگ گرنگە، نەک دوڕیانیگ لەبان ریەگە، وەگەرد ئەوەیش، هیمان سیستمەیل حکومڕانی تەقلیدی دەسەڵاتدارە، لە وەختیگ کە بایەسە سیستەم فیدڕاڵی کار ئەرا دروسکردن ناسنامەی سیاسییگ هاوبەش بکردیاد، جی هەمەجویریەگە لەناوی بوودەو، نەک بخەێدەی پشتگووش.
عراق جویراجویر دەسەڵاتەیل تاقی کردەو، هەرلە پاتشایی تا دیکتاتۆری، تا رەسیە سیستەم فیدڕاڵی، کە وەگەرد ئی دەستوور نووە هات، وەلێ جیوەجیکردنی هەر تورت و شیویای مەن، دروشم فیدڕاڵی هەڵگریەێد، وەلێ لە رەفتارکردن بوودە مەرکەزیەی زاڵیگ، وەژیر مافەیل چن، وەلێ چەوەڕی بڕیاریگ کەن کە نیەتیەێد، تا ئەوەنە کە چماێ عراق دەمودەسیگ نەیرێد تا ئەوە پەسەن بکەێد کە هەرێم کوردستان ماف خوەیە غاز خوەی درارێد و نەفت خوەی بفرووشێد، و کەسیگ نوای نەگرێد.
بەشیگیش لەوە دویرتر دوینن، کە ئی شکستە وە نووڕین جیۆسیاسیگ فراوانترەو گریە دەن، گوایە (پڕۆژەی گەورەی خوەرهەڵات ناوڕاس) وەجی نیەتیەێد مەگەر وە ئامادەکردن رژیمەیل سیاسی فیدڕاڵی تورت و ناسک، کە هەر وەختیگ بخوازن هەڵیوەشەنن و لە بانان جاریگ ترەک دروسیان کەن.
وەلێ دویر لە گریمانە گەورەیل، راسیەگە ئاسانتر و گرنگتر مینێد، عراق زیان لە قەیران حکومڕانی دیرێد، قەیرانیگ وە پاڵپشتیکردن دەرەکی چارەسەر نیەکریەێد، نەیش لە واشینتۆنەو رانیەێد، بەڵکم دووارە بیناکردن لە ناوەو خوازێد، کە چەنای چەنیگ "کارخانەی قەیرانەیل" وەگشت هازی لە بەغداد کار کردیاد، هەر هاوارەیل هاوبەشی و هاوڵاتیەتی سەریان دەێدە دیوار کەڕ "مەرکەزیەت".
شایەت ئەو وەختە هات کە بەغداد ئی هاوار ئاسانە لە هاوڵاتییگ هەست وە پەراویزخستن کەێد بشنەوێد: بەشەگەم کل بکە، نەک تەنیا لە نەفت، بەڵکم لە دادپەروەرانەیش.
