رزا جەمشیدی: وەگەرد شعرەیل خوەمەو گیرم و خەنم

شەفەق نیوز/ وەختیگ خەفەت و شادی تو، وەگەرد خوەشی و خەفەت مەردم گریە بوەسێد، بیگومان تو شاعریدن، ئەگەریش هیمان هویچ شعریگیش نەوتیدە، چوینکە شاعر راسگانی یەکەم جار لە دڵەو شاعرە، و خاوەن ئەو دڵەسە کە وەگەرد دڵ مەردم وڵات و نەتەوەی خوەی گریەبەسە، وەیجویرە، رزا جەمشیدی، شاعر و نویسەر کورد، باس کارەیل ئەدەب و شعرەیل خوەی کەێد.
- دوس دیری چوین خوەد وە مەردم بناسنیدن؟
: رضا جمشيدي، لە ساڵ 1351 هەتاوی لە شار سەرپڵ زەهاو وەدونیا هاتمە، دەوران مناڵیگ لەناو ئی شارە بویە، دویای جەنگ ئیران و عراق هاتیمنە شاباد، دەوران خوەنەوارییم لە شاباد بوی، ئیرنگە یە چەن ساڵیگە نیشتەجای کرماشانم، شاعیر و نووسەر کوردم.
- شعرهیلد تهرجمهی ئحساسدن، ئایا بی شیعر تویهنی بژیهید؟
: من وە ناونیشان شاعر و نویسەر کورد، یەکەم بایەد مەردم بناسم، وەگەرد خوسە و شادییان، و وەگەرد خوەشییان ژیاییم، کە خوەمیش بتوانم ناو شیعرەگانم هەرچەک هاناو دڵ مەردم وەناو شعرەگانم بارم، بیگومان وەگەرد شعرەگانم ژیامە، و گشت تەقەلام یەسە وەگەرد مەردم هاودڵ بووم، و مەردمیش شعریەیلم دووس داشتوون، و تا شعرەیلم دووس داشتوون بایەد ئەو جویرە کە دڵیانە، وەگەرد ئەو شعرەیلمە هەڵگەردان ئیحساس و خەم و شادییان بووم، و شعر خوەی لەناو دڵ مەردم ئیجویرە جا خەیدن، کە مەردم چەنیگ توانەی و مەردم چەنیگ دووسی داشتوون، و خاوەن وە ناونیشان شاعر و نویسەر، وە تەنیایی وەگەرد شعرەگانم ژیامە وە گەرد شعرەگانم گیرستمە و خەنستمە و زندگی کردمە.
- كهی تویهنستی وهخوهد باوهڕ داشتووی شاعری؟
:هەر لە مەناڵیەو لەناو بنەماڵیگ گەورە بویمە کە باوگم هوورە چڕیاد، و کەسوکارەیلم لەناو کارەیل هونەر و موسیقا بوینە، وەلێ خوەمیش یەکەم جار وە شعرەیل فارسی وە حافز و سعدیەو دەسوەپی کردم، تا یەواش یەواش لە دەهەی هەفتای هەتاوی شعر کوردی وتم، و چیمە دانشگاه، لەورا وەگەرد ئەنجومەنەیل شعر ئاشنا بویم، دی دەسکردمە شعر وەتن، کە هەر لە دەهەی هەفتەی هەتاویەو تا ئیسە شعر نویسم.
لە مناڵیەو، شعر حافز فرە خوەنیام، چوینکە لە هەر ماڵیگ ئیرانی یەی دیوان حافز هەس، کە هیشت هەر وەناو شعر ئاشناوە بویمن.
ـ له چاو تو شعر خاس كام شعره؟
: شعر خاس ئەو شعرەسە کە نیگەرانیەیل و دڵتەنگیەیل کۆمەڵگای ئمڕوو لەناوی بوود، وکاریگەری لە مەردم داشتوود، و مەردم دووسی داشتوون و وەگەردیەو هاودڵی بکەن، کە شاعر شعریگ شویشێدن، وەلێ نیزانێد لە کوو سەر درارێد، و نیەزانێد کی خوەنێدەی، وەلێ وەختیگ مەردم ئەو شعرە لەوەر بکەن کە دەرد مەردم و ئەرا مەردم بوود.
- چەن کتاو شعر چاپ کردیدە؟
: م 29 کتاوم هەس، لەلییان 8 کتاو شعر کوردیە:
۱-یهی داوان ههساره
۲- دواره چوزه دهیم
۳-دهنگ چهوه یلد تیهی
۴- کهموتهرانه
۵- پهری وهچ
۶- نازار ئاسمان کهو
۷- دهخیل وه خوهد بهسامه
۸- مینیا
و پەنج کتاویش رومان دیرم، لەلییان وە زوان فارسیە، و لەلییان بویەسە کوردی و رومان بانتر لە جەنگ ئەراک زوان کوردی و عەرەوی وە ناونیشان (ما وراء الحرب) هەڵگەردان کریاس:
۱- بانتر له جهنگ
۲- هیلان
۳- دهریایگ که غهرق بی
۴- روله
۵- مینا
بەڵام چوار کتاو شعر کوردی دیرم هانە چاپکردن، یەی کتاویش دیرم وەناونشان (بافە) بڕە شعرەیل کلاسیک گشت شاعرەیل ئیلام و کرماشان و بەخش وە لەکستان کە گردەو کردمە، کە لە بانان تیەێدە دەیشت.
و ئەو کتاوەیلە لەباوەت سەرپوڵ زەهاو و میژوو وینەگردن و هەمیش بڕیگ کتاو لە بانان چاپ بوون، و ئومید خوازم ئەرا ئەدەب کوردی سوودبەخش بووم.
- ئهو كهسهیله هیمان دڵنیا نین تویهنن رێ شاعری بگرنه وهر چ ئاموژگارییان كهید؟
: شعر یەی ئامادەییگە کە گشتمان دیریمن، و گشت مەردمەیل جەهان شاعرن، بەڵام بایەد وە دروسی بچێدە شوینیەو، و بخوەنیدن، و یەواش یەواش وەناو شعر خوەد گەورەوە بکەیدن، بەڵام بەستیگی و دەروینی و تەقەلای خوەیەو دیرێد، شعر لەناو ئەو هونەرەیل تەما و سووز تایبەت خوەی دیرێد، کە بایەد ئامادەیی ئەرای داشتوود، تەمەیم یەسە کە بایەدە فرەتر بخوەنیدن، و کەمتر بویشیدن، تا رووژیگ بوودە شاعر گەورەیگ.
- شعر و ئەدەب وە شیوەزار كوردی خوارگ یا فەیلی لە ئیران رەسیەسە کوو؟
: شعر و ئەدەب وەی شیوازارە لەناو ئیران جای فرە گەورەیگ دیرێد، بەڵام لەناو ئیلام و ناوچەی کرماشان فرە ها نواترەک، وەچەو ناوچەیل هەرێم کوردستان لە عراق یا لە ناوچەیل کورد لە سوریا و ئەو شوینەیل ترەک، و لە کلاسیک غەزەل و مەسنەوی و دووبەیتی و چوارپارە فرە هالە نوا، و نزیکەی 400 تا 500 شاعر خاس دیریمن لەناو ئی دوو گلە ناوچە، و دڵنیام رەسنە جای کەورەتریش، و لەلای رەخنەگردنیش گەورە بویە، و لە شعر نوو و مۆدێرن هەمیش گامەیل گەورەیگ هەس و شاعرەیل گەورەیگ دیریمن و هەمیشە کار کەن.
- پهیوهندیهیلد وهل ئەدەب کوردی وە گشتی و شیوەزار فەیلی له عراق چهنێگ دڵخوشد كهێد؟
: فرە دەڵخوەشی وە شیوەزار فەیلی لەناو عراق دیرم، و برادەرەیل فرەیگ دیرم وەی زاراوە شعر ئویشن لە عراق، و جی شانازیە وە هەر زاراوە و زوانیگ شعر کوردی بوود، ئیمە لەناو کرماشان ئەنجومەن شعر کوردی دیریمن، و پەیوەندی وەگەرد گشت کوردەیل ناو ئیران لە هەرێم کوردستان عراقیش پەیوەندیمان هەس، وەلێ وەرد شاعرەیل کورد فەیلی لە بەغداد، ئومید دیریمن لەڕی ئاژانس شەفەق نیوز پەیوەندییەیل دروس بوون، و مەردم کورد فەیلی ناو بەغداد بناسم، و رووژیگ لەناو کوردەیل فەیلی بەغداد شعر بخوەنم.
- هەوڵ و تەقەلایل دهزگای شەفەق چوین دوینی؟
: وەگەرد شەفەق نیوز، لە گووگڵ و لەناو ئینیستاگرام کە بەشیگ لە شاعر و هونەرمەنەیل ناسانیە ئاشنام، و مەلیۆنا کەس ئی ئاژانسە دوینن، و توەنێدن ئیمە وە مەردم بناسنێدن، و پیرووزی ئەرای خوازم.